Antipsychotica (olanzapine/aripiprazol/quetiapine) zonder psychose, wel/niet, mijn ervaring

Mijn hoofd werkt prima zonder antipsychoticum. In ondervoedde toestand. Op een heel laag pitje. Maar zo gauw er voldoende energie ingaat, dan kies ik er zelf voor, wel quetiapine te gebruiken, omdat ik anders knettergek word van mijn hoofd. Mijn ervaringen met en zonder antipsychoticum bij ass/anorexia kan ik met iedereen delen. Zodat je gedegen geïnformeerd bent om voor jezelf een keuze te maken dit wel of niet te gebruiken. Niet uitsluitend gebaseerd op de angst om dicht te groeien. Oneindig aan te komen. Spoiler alert, dit symptoom is volledig waar, maar je blijft baas in eigen lijf, er is geen magie. Sinds mijn 19^e gebruik ik een vorm van antipsychotica en ben ik er dik op geworden?

Keiharde medische kennis – wat zijn antipsychotica in vogelvlucht

Mijn enige bron voor medicijnen is Farmacotherapeutisch kompas. De artsenwebsite (en al een tijdje ook een app) die je ook als patiënt kunt raadplegen, maar de termen zonder voorkennis maken het voor velen onleesbaar. Ik ga hem hier tot op zekere mate vernederlandsen, zodat je echte kennis hebt. En ik laat de termen van de site zelf er gewoon bij staan, er zullen genoeg lezers zijn die het prima leesbaar vinden en dan is Jip en Janneke eroverheen vervelend. Lees dit hoe je het wil. Als je het wil.

Ik heb veel middelen (quetiapine, olanzapine, aripiprazol, haldol) uitgeprobeerd, deze werkt voor mij het beste. Ik baseer mijn informatie (behalve de volgorde in mate van antipsychotische werking) op de pagina atypische antipsychotica (https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/groepsteksten/antipsychotica__atypische). Hier vallen de meeste huidige antipsychotica, zeker buiten psychose onder. Er is ook een groep typische antipsychotica. Dit zijn de oudere antipsychotica zoals haldol en haloperidol. Atypisch betekent dat ze in molecuul iets zijn aangepast, om zo het middel te optimaliseren, bijvoorbeeld omdat die bewerking een bijwerking wegneemt.

Hoe heftig is welk middel ofwel hoe groot is de antipsychotische werking per middel (niet op feiten gebaseerd)

Wat ik hiermee bedoel. Hoe hoger in de ladder, hoe meer antipsychotische werking maar ook hoe meer de bijwerkingen tot uiting komen.

Zover ik kennis over deze volgorde heb vanuit mijn ervaring en het van horen zeggen, dit is niet iets wat je heel makkelijk vindt, is clozapine de meest heftige. Clozapine wordt voor zover ik weet (bijna) niet ingezet als eerste middel wanneer er geen sprake is van een psychose. Dan volgt haldol, dit heb ik wel gebruikt maar haldol heeft bij sommigen een nare werking op de spieren, hetgeen een nevenmiddel voor wordt gegeven. Dit was voor mij reden te stoppen, mijn grens ligt veelal wel bij middelen voor moeten schrijven voor de bij-effecten van andere middelen. Dan komen we bij olanzapine, heel snel opgevolgd door quetiapine. Onderaan mijn ladder eindigt deze met Aripiprazol, daar had ik helemaal geen effect van.

Werkingmechanisme

Antipsychotica blokkeren 2 specifieke ontvangers (receptoren) in de hersenen, wat maakt dat niet alle signalen in de hersenen doorgegeven worden. Een chaoshoofd heeft continue, veel te grote hoeveelheid elektrische signalen, wat allemaal leidt tot gedachten. En gedachten op die gedachten. Etc. Deze signalen moeten van cel naar cel om hun doel te bereiken. Dit doen zijn via een poort (receptor). De ene kant uit cel 1 geeft neurotransmitters af in de ruimte tussen de twee cellen, de andere cel bindt deze neurotransmitters aan hun receptoren, wat leidt tot een nieuwe stroom in die cel. Voor al die neurotransmitters staan netjes receptoren klaar. Maar de antipsychotica binden een deel van de receptoren. Deze zitten hierdoor vol, niet meer te gebruiken. Voorbeeld op kleine schaal: er worden 3 neurotransmitters afgegeven, waarvoor 3 receptoren klaarstaan. Elke neurotransmitter bindt een willekeurige receptor. Na slikken van medicatie gaat het molecuul het antipsychoticum binden aan de receptor, deze is dan verzadigd. Ineens heb je 3 neurotransmitters, maar 2 receptoren. Er gaat er een verloren, het signaal wordt partieel (gedeeltelijk) doorgegeven. Hierdoor zijn de gedachtes en de piekerneiging deels zonder bewustwording al weggefilterd.

Waarvoor worden deze middelen voorgeschreven

On label: bipolaire stoornis, manische stoornis, unipolaire depressie, vertigo (duizeligheid)

Mijn aanvulling –Off label (het middel is hiervoor niet bedoeld, maar het helpt wel en is dus gangbaar om voor te schrijven): heel veel psychische beelden met chaoshoofd/piekeren, anorexia nervosa, autisme

Bijwerkingen

• Als eerste: gewichtstoename. Ja het is echt. Als je kijkt naar studies die terugkijken naar oud gewicht t.o.v. het gewicht weken na start antipsychotica, dan is deze aantoonbaar hoger. MAAR dit komt bijna niet door het veranderde metabolsime, het doet niet zo heel veel op je stofwisseling. Wat het wel doet, is een verhoogde behoefte te gaan eten. Snaaigedrag. Omdat je simpelweg zin krijgt in eten. Het is dus nog altijd jouw eigen handelen. Niet ongecontroleerd aankomen. Maar wel een toename van eetlust. Ik slik ze mijn hele volwassenheid, en die tijd kent nauwelijks een gezond gewicht, laat staan overgewicht. Je bent gewoon zelf in controle. Maar die zin in eten, de toegenomen snackneiging, ja die is echt. Ik heb mensen dicht zien groeien op antipsychotica. Dit betrof echter wel enkel mensen met psychose, die nul gaven om hun uiterlijk/gezondheid, te ziek hiervoor. Maar de mensen die bang zijn voor het aankomen, die verliezen die controle niet. De angst hiervoor sluit dit zo goed als uit.
• Sedatie: je wordt er moe van. Dit is iets waardoor ik enorm heb moeten zoeken naar het juiste middel en de juiste dosis. Sedatie kan invaliderend werken of kan een positieve werking hebben. Te hoge doses geven een dusdanige vermoeidheid dat functioneren ingewikkeld is, het maakt je apatisch. De juiste dosis daar en tegen, geven juist rust en de mogelijkheid ’s nachts goed te slapen.
• Door het blokkeren van een van de twee receptoren: hypotensie (lage bloeddruk), duizeligheid, tachycardie (verhoogde hartslag), palpitaties (hartkloppingen). Ik heb dit nooit actief ervaren.
• Anticholinerge effecten: obstipatie (verstopping darmen), droge mond, wazig zien, urineretentie (moeite met plassen waardoor urine in de blaas achterblijft). Deze bijwerkingen heb ik allemaal. Maar niet dusdanig dat ik er actief last van heb. De droge mond is een dag wennen. Obstipatie en eetstoornis is sowieso al een heel groot ding. Mijn darmen functioneren nooit zonder movicolon/macrogol. Maar met de standaard movicolon heb ik geen last van dit als bijwerking.
• Seksuele dysfunctie. Geen idee in welke mate, zelf geen ervaring mee.
• Dysforie (verminderd geluksgevoel), bij mij juist integendeel door de positieve effecten.

Het effect kan ik het beste uitleggen, door mijn brein open op papier te zetten. Net na hervoeden, ruim na hervoeden, na het gebruik van quetiapine. Hier volgt een zeer kwetsbaar vervolg van de blog. Ondanks dat ik er niets aan kan doen, voel ik schaamte. Want ik verander na begin van voeding zonder quetiapine in een persoon die ikzelf definieer als zo gek als een ui.

Mijn hoofd in goed gevoede toestand

Ik heb autisme. Ik ben behoorlijk intelligent (mijn IQ is ver bovengemiddeld), absoluut geen pronken, ik heb er meer last van dan baat bij. Ik heb een suspectie op ADHD maar besluit dit niet te testen, omdat dit voor mij niets toevoegt in mijn leven (er verandert niets in het beleid (behandeling/therapie/medicatie). Ik heb anorexia, waardoor mijn lijf gewend is aan het lage pitje, mijn hersenen ‘schrikken’ van zo veel energie, ze hebben zich aangepast aan leven met hele lage suikers. Deze combinatie maakt mij verhoogd associatief. Heel irritant.

Wat dit inhoudt is lastig echt invoelbaar uit te leggen. Ik schrijf deze blog op de dag van de herstart quetiapine na het knettergek worden van de verhoogde associativiteit, zodat ik die staat nog heel gedetailleerd kan beschrijven. Omdat ook ik over een week niet meer invoel hoe het aanvoelt.

Verhoogde associotaviteit is onderdeel van de officiële term ‘formele denkstoornis’.

Rijmond zegt hierover hetvolgende: Bij een formele denkstoornis is uw vorm van denken veranderd. U denkt bijvoorbeeld te snel of te langzaam. Ook kan het zijn dat uw gedachten plotseling stoppen terwijl u dat niet wilt. Dit heet een ‘gedachtestop’.
Ook kan uw denken verwarrend overkomen doordat zinnen of onderwerpen niet meer logisch op elkaar volgen. U kunt snel van onderwerp wisselen en ‘van de hak op de tak’ denken. Dit wordt wel ‘onsamenhangend’ of ‘verhoogd associatief’ denken genoemd.
U kunt ook moeite hebben met helder denken. U vindt het bijvoorbeeld moeilijk om u te concentreren tijdens uw werk of studie, of tijdens tv-kijken of lezen. Deze concentratieproblemen kunnen lang blijven bestaan. Als de meeste andere symptomen zijn verdwenen kunt u nog enige tijd concentratieproblemen hebben.

(bron: https://www.rijnmond.nl/nieuws/85449/wat-is-een-psychose-en-wat-is-er-tegen-te-doen).

Wat dit voor mij inhoudt:

• Extreem snel denken. Je gedachten razen door mijn hoofd. Alsof de hele wereld sneller draait. Alles gaat sneller. Het denken. De spraak (letterlijk een voice memo van gisteren en vandaag (dus door start quetiapine dit verschijnsel op te lossen) verschillen in tempo zodanig dat als ik terugluister ik het bijna niet kan volgen omdat de woorden sneller volgen dan ik nu kan verwerken). Het handelen (het schrijven van deze blog kost meerdere dagen, gisteren schreef ik er twee).
• Over alles een gedachte hebben en daar weer een gedachte op en daar weer een op. Als voorbeeld: ik kon geen quiz meer kijken. Ik zat gisteren achter Beat the Champions en het gaf zoooooooooooooo veel gedachten, die oprecht heel slim zijn. Ik geef een lijstje uit wat ik tijdens dit kijken echt heb gestuurd naar een vriendin tijdens het kijken. Niet voor een blog geschreven waardoor heel veel zeggend en kwetsbaar:
  • Waarom weten mensen zulke domme dingen. Gewoonweg logica komt er niet uit maar of Jan Smit of jamai weet ik veel wie en nog een Nederlandse naam waarvan ik nog nooit heb gehoord, het eerste doorbraak en ze weten te noemen oh 95 en 96 en 98 whyyyyy
  • Maar welke politieke partij heeft de meeste letters als afkorting lukt niet. Want heee sp en bbb??? Poeh he 2 of 3. Wat is meer??? Ahhhh sp natuurlijk
  • Anna kijkt een quiz, wat een kutplan
  • Wat is het belangrijkste ingrediënt in een omelet. Aan een volwassene🤯
  • Wat is een planeet: maan, Pluto, mars. En ze kiest voor maan🤯🤯🤯🤯 Pluto had ik nog begrepen, die is een keer afgekeurd na heel lang wel planeet te zijn geweest vanwege de grootte. Maar de maan een planeet??? En mars niet🤯
  • Welke auto heeft Japans dna? Wat is dat voor een kutvraag. Auto’s hebben geen dna. Wie keurt dit goed🤯
  • Terug: misschien vinden mensen het leuk om mee te doen
  • Mijn reactie: een razend spraakbericht van 33 seconde en Met je kop op tv en afgang. Sukkel worden voor heel Nederland? Kan je beter een bordspel met je kinderen pakken😅
  • Een razend spraakbericht over de term sukkel dat in quizzen iedereen sukkel is. Daar ze een combinatie van vragen stellen die niemand weet. Volkszangerskenners zijn geen wiskundigeformuleskenners en Amerikaanse regisseurs experts. Een combinatie van informatie die 99,9?% van de bevolking niet heeft. De formule van de quiz. Mensen denken, ik kan dat, ik maak kans op geld. Quiz weet dat uitbetaling zo zeldzaam is dat ze dik verdienen aan de tv-rechten. En dit verdiept zich gedurende 2.02 min.
  • Terug: Ik zou wat anders op zetten
  • Een voicememo raas over Chantal Janzen. dat ze bizar goed kan quizzen. Monotoon snel voorlezen. Wel of geen antwoord geven o.b.v. van het goed of fout beantwoorden door de speler. Maar voor de rest voegt ze alaleen maar domme vragen en loze opmerkingen toe………..
  • ………………. Tot hier, je snapt het idee, er komt geen einde aan
• Alle theorieën die je bedenkt zijn aan het begin geniaal. Ik heb door deze stroom te laten lopen een beleid voor mezelf gemaakt waardoor ik mijn eigen palliatieve status wankel heb gemaakt voor de arts die hem zelf oplegt. En de theorieën blijven komen. Eigen leven. Andermans leven. Wereld. Economie. Milieu. Politieke beleidsvoering. Alles waar je een woord over hoort kun je een geniale theorie mee starten.

Nadelen hiervan:

• Ik put mezelf uit door de gedachtestroom die blijft gaan.
• Ik moet constant praten in aanwezigheid van een persoon, heb hier geen controle over. Ik lul de oren van mensen hun kop af. Zelfs als ik zie dat zij dat niet prettig vinden. Ik kan niet stoppen. Ik vind het zelf net zo naar. Evengoed stoot het op langere termijn af. Een stuiterbui bij een vriendin is grappig. Een verhoogd associatieve stuiterbal die de oren van je kop lult in diehard nerdentaal en hele doordachte theorieën is ronduit niet vol te houden. Dit maakt dat ik me tot last voel, mezelf opnieuw uitput en veel vriendinnen verloren ben.
• Die lijst hierboven ontvangen naasten, niet heel vriendschapbehoudend als deze appjes blijven volgen. Want na die quiz ging ik de winkel in en werd ik mij bewust van mijn budget, waar een nieuwe stroom geboren is.
• Alles wat je uitkraamt is ongespoilerd. Volledig eerlijk. Maar mensen willen soms geen eerlijk. Mensen willen geen opmerking op de niet matchende kleuren in de outfit die ze met de beste bedoelingen uitzochten. Omdat hier voor hun een waarde-oordeel inzit. Maar voor mij is het een observatie. En alle observaties in bijzijn van een levend persoon komt ongeremd mijn mond uit.
• Ik ben me er heel erg van bewust dat dit gebeurt. Van alle nadelen. Van de gevolgen. Maar echt, met geen mogelijkheid stopt dit vanzelf.
• Al die geniale theorieën eindigen vaak somber. Want je gaat snel filosoferen over leed. En over wereldproblematiek. Er zijn heel veel manieren hoe die eindigen kan. En de wereld is niet zo zonnig nu met oorlogen, rampen, medische wereld en milieuproblemen. Etc.  
• Zo veel gedachten, zo veel genialiteit, dat onthoud je niet. Dus ik moet alles wat relevant is opschrijven. Maar ik schrijf die zin op en dat leidt tot een nieuwe gedachte, die ik ook opschrijf. De vraag wel of niet de huisarts bellen vanmorgen gaf mij gisteren 3 pagina’s pennen over de urgentie van het spoed zetten achter de afspraak, daar na pazen iedereen de huisarts wil spreken. Conclusie, ik moet gewoon bellen en even afwachten hoe de assistent reageert op mijn beschrijving. Bij bellen vanmorgen zei de assistent, wij hadden al een afspraak voor je ingepland, je bent net uit het ziekenhuis. 3 pagina’s pennen hadden kunnen worden voorkomen met even in de afsprakenapp kijken. Want geniale medische benaderingen zitten wel in mijn hoofd. Termen in mijn aantekeningen zoals post suspectie mortus door pneumonie. Staat dit wel eens in het schrift waarmee jij je voorbereid op het bellen van de huisartsassistent. Jep, heel normaal, dat schrift bestaat niet bij jou. Je hebt de huisarts nodig dus je belt. Als je brein niet volledig uit de bocht is gevlogen als het mijne.
• Mijn hersenen zijn qua slaap zonder quetiapine volledig afhankelijk van hoge en steeds hogere doseringen benzodiazepinen (pammetjes). En zelfs met hoge doseringen zullen nachten doorhalen niet vreemd zijn. Moedeloosheid hierdoor ook niet.

Na 3 dagen waarin dit gebeurt, ben ik volledig uitgeput, volledig geïrriteerd op mezelf, heb ik medelijden met iedereen die mij om zich heen heeft, doe ik mezelf pijn door hun af te stoten. IK BEN OP. En na 1 pil quetiapine is het volledige probleem opgelost. Het volledige denken keert terug naar hoe ik het gewend ben. Ik word de persoon met hoofd die ik en anderen aankunnen, sommigen ambiëren. En dat geeft deze voor vele doodenge pil. Een oase van rust in de chaos van het brein.

Dit is niet jouw casus

Het bovenstaande is een extreme vorm van een formele denkstoornis. Dit is, zoals mijn psychiater dit zelf zegt ‘naderend manisch’. De kans dat jij deze mate van chaos hebt en dit de reden is dat jou mogelijk een antipsychoticum krijgt aangeboden is nihil. Want ik heb een bizarre combinatie van factoren.

Allereerst een unieke mate van een chronisch gebrek aan glucose in de hersenen, door jarenlange ondervoeding. Een dusdanige gewenning dat ik een hoogscorende geneeskundestudent was, met een bizar nihil dieet. En daarbij autisme. Hier presenteren wij ook nog maar even bij, manisch-depressiviteit in de familie. In mijn verleden heb ik meerdere periodes geleefd met een hele intense depressie. Echt manisch/langdurig manisch ben ik nooit geweest. Deze staat verdwijnt door het direct slikken van een antipsychoticum, maar ook door het 2 weekjes aan te kijken. Dan gaat mijn brein zich wel herpakken.

Maar de chaos blijft. Chaos nauwelijks van buiten zichtbaar. Niet meer een dwang om te praten. Maar wel gedachten die me tot in de ellende blijven achtervolgen. Continu vermaak nodig hebben, omdat stilstaan tot een angstaanjagende gedachtestroom leidt, veelal geenszins positief of motiverend. Stilstaan maakt dat je die depressie voelt. Dat je je beseft wat die boterham op jouw skeleterige lijf zal doen, en dit volledig uitvergroot, tot je jezelf aan het overtuigen bent, dat stabiliseren in gewicht (een echte eetstoornis term voor stoppen met aankomen) toch echt het beste is, ook al gaat dat tegen alle medische kennis in. Omdat alleen zijn met vermaak omslaat naar alleen voelen zonder. Alles om piekeren te voorkomen.

Mijn hoofd in ondervoede toestand/met anti-psychotica

Door mijn brein op glucosedieet te zetten (veel te weinig binnen te krijgen) gaat alles langzamer, waardoor het van zichzelf normaal is. Met een antipsychoticum creëer ik het rustige brein, maar dan chemisch. Dat verschilt in resultaat nauwelijks van elkaar.

Mijn denken vertraagt, mijn filtervermogen neemt toe, mijn praatbehoefte verdwijnt en niet alles denk ik over na. Mijn brein wordt normaal. Voor een autist met anorexia en een hyperintelligentie. Ik wil nog steeds projecten starten, maak onderzoeken van dingen die een ander nieteens zijn opgevallen. Ik raak overprikkeld. Oververmoeid. MAAR ik kan mezelf indempen en mezelf beschermen tegen de uitputting. Behoud van naasten is ook wel een fijn bijverschijnsel. En die hardnekkige depressie is officieel verleden tijd, al geruime tijd zonder de antidepressiva die ik jaren achterheen heb geslikt. Door het niet door piekeren, praat ik mezelf niet meer 24/7 naar beneden. Een positief zelfbeeld is niet zomaar geboren, maar na jaren durf ik nu in te zien, dat jij als lezer dit vrijwillig leest. Tot hier bent gekomen. Dat moet betekenen dat je dit fijn leest. Ik heb een talent, open en invoelbaar schrijven. Zo wat een arrogantie.

Met deze middelen kan ik functioneren. Voor mezelf. In de maatschappij. Zonder is dit volstrekt onmogelijk.

Nu zullen mijn hersenen hun schrik echt wel kwijtraken, weer een beetje aanpassen aan hoge suikers. Deze maten van verstoord denken zet zich lang voort, maar het zal wel verminderen. En waarschijnlijk nooit echt verdwijnen. Want zeker ass zelf heeft deze eigenschap in zich. Zonder eetstoornis doe ik het daarom ook fijn op die middelen.

Zoals ik net schreef, ik slaap niet zonder medicatie. Door quetiapine kan ik wel op hele lage doses benzodiazepinen over. En slaap ik anders, meer uitrustend. Daardoor is korter slapen een minder groot probleem. Goed slapen met ASS/anorexia is volledig uitgesloten. Alleen al ASS leidt bij de meeste patiënten tot insomnia (slaapstoornis).

Conclusie

Ik leg niemand op iets te gebruiken wat hij/zij niet wil, jou ook niet. Ik denk ook zeker niet dat deze chemische beïnvloeding van het brein bij iedereen de oplossing is. Ik hoop wel dat dit inzicht van mijn casus, het effect op mijn brein, je overtuigt om verder te denken dan anti-psychotica = aankomen. Dan anti-psychotica, huh, ik ben helemaal niet psychotisch.

Mocht je jouw gedachten enigszins herkennen in de mijne. De onrust. Het eeuwig piekeren. Het wakker liggen en je hele leven overdenken. Neem dit dan eens in overweging. En onthoud twee dingen. Starten maakt niet dat je altijd door moet gaan, je kunt stoppen op elk moment en het is zo je bloed weer uit. En over het dikmakende effect, ik ben nooit een gram aangekomen door die middelen, sterker nog, mijn lijf is veranderd in skelet met vel, met een behoorlijk hoge dosis. En verder laat ik de keuze volledig bij jou.